Muziekeducatie 2.0 is Plokaal Edutainment. Een Kunstfactor presentatie.

Afgelopen vrijdagavond was ik uitgenodigd om tijdens de KunstFactor A.V.O.N.D. wat over muziekeducatie 2.0 te vertellen en tevens te demonstreren. Bij deze de uitgeschreven versie en de slides.

Ik wil vanavond graag met enkele voorbeelden hoe ik digitale media bij mijn OpenMinded Muziekschool inzet, illustreren hoe muziekeducatie persoonlijk, lokaal, educatief, entertainend kan zijn. Ofwel ‘plokaal edutainment’. Hiermee hoop ik te kunnen inspireren om bij de lessen meer te communiceren, te creëren, samen te werken en de lesomgeving te personaliseren. Hierdoor zal er uiteindelijk ook efficiënter en effectiever worden gewerkt en een grotere motivatie bij de student teweeg worden gebracht.

Voordat het zover is, wil ik graag eerst even kort op een aantal voor mij essentiële aspecten van muziekeducatie wijzen. Wat wordt er namelijk precies gedoceerd? Met andere woorden, wat is muziek? Zoals ik in dit artikel al schreef (en nog eerder in mijn MA-scriptie over gitaareducatie), onderscheidt Estelle Jorgenson vijf perspectieven op muziek. Muziek als esthetisch object, als een uiting van schoonheid. Muziek met een symbolische of rituele functie zoals bijvoorbeeld gezamenlijk liederen zingen in de kerk. Muziek als praktische activiteit waarbij het ambacht of de theorie een grote rol spelen. Muziek als ervaring, waarbij de beleving centraal staat zoals bijvoorbeeld optreden of kijken naar een optreden. Muziek als ‘agent’ met handelingsvermogen om mensen ergens bewust van te maken zoals bijvoorbeeld de Live8 concerten. Bij mijn scriptie heb ik nog een zesde perspectief toegevoegd. Muziek als een bezitbaar goed, als commodity die je bijvoorbeeld in je kast kunt zetten.

Vervolgens is het heel belangrijk om je als docent of muziekschool af te vragen welk perspectief je op muziek hebt en nog belangrijker, wat voor perspectief heeft de student? Gaat bij veel docenten en muziekscholen de aandacht niet voornamelijk naar perspectief drie, de praktische activiteit? Wil het gros van de leerlingen niet vooral in de lokale kroeg op het podium staan, of tijdens het schoolkamp indruk maken bij het kampvuur, of bij de bruiloft van tante Willemien Het is een nacht tokkelen met de tekst van ome Gerrit erbij? Dit is muziek als ervaring en die ervaring zal dan ook (deels) in de lesomgeving aan bod moeten komen. Digitale media kunnen hierbij van grote waarde zijn.

Alleen digitale media is echter niet genoeg. In de Vier in Balans Monitor van Kennisnet uit 2009 wordt terecht gewezen op vier aspecten die van belang zijn bij didactisch gebruik van ICT voor leren. Visie, kennis/vaardigheden, digitale leermiddelen en ICT-infrastructuur zullen goed op elkaar moeten worden afgestemd. Hiervoor ligt een belangrijke taak bij het bestuur of management. Daarnaast is het ook goed om de leerling hierbij goed te kennen. Niet iedereen kan of wil namelijk iets online zetten of delen met anderen. Uit het rapport Jongeren en interactieve media, wederom van Kennisnet uit 2009, blijkt maar weer eens hoe divers het gebruik van interactieve media is onder jongeren. Zij onderscheiden vier type leerlingen (traditionalist, gamer, netwerker en producent) en die hebben zo allemaal hun eigen bijdrage (of niet) aan de activiteiten consumeren, spelen, uitwisselen en creëren.

Belangrijke en wellicht essentiële onderdelen van muziekeducatie zijn dus het perspectief op muziek en de visie. Wat wil en kan de leerling leerling? Wil iemand een ambacht leren en uiteindelijk in een orkestbak bij een musical spelen, of de ervaring meemaken van verliefde of jaloerse ogen bij een kampvuur? Zoals gezegd, in mijn optiek wil het gros van de leerling uiteindelijk die ervaring mee gaan maken. De volgende vraag is dan hoe je in je lesomgeving aansluiting krijgt bij die ervaring. Om voor mezelf te spreken, door ‘plokaal edutainment’. Dit illustreer ik graag aan de hand van de organisatie van eigen jamsessies en welke digitale media je daarbij zou kunnen inzetten.